Bosaardbeitjes

Het is eind mei en de grond van mijn stadstuintje is bezaaid met bosaardbeitjes.
In tegenstelling tot de grote blinkend rode exemplaren uit de supermarkt, zijn deze aardbeitjes klein en kogelrond, met een ruw oppervlak doordat de zaadjes erop liggen. De smaak is intenser, maar minder sappig.

De bosaardbei, of Fragaria vesca, komt als sinds de Bronstijd voor in onze streek. Sinds de Middeleeuwen werden ze voor medicinale doeleinden gekweekt in o.a. kloostertuinen. De aardbeien die we in de winkel vinden, kennen hun oorsprong in Amerika en werden pas enkele eeuwen geleden geïmporteerd, gekruist met andere soorten en gekweekt tot hun huidige vorm en smaak.

Bosaardbeitjes bleken commercieel niet interessant en zijn daarom doorheen de tijd nauwelijks van uitzicht veranderd. Het schilderijtje van Adriaen Coorte uit 1705 toont ons een tafelblad met vers geplukte bosaardbeien. Sommigen hangen nog aan een steel of hebben een kroontje. Een enkele bloem legt de klemtoon op de verschillende stadia van de plant. Het is een klein meesterwerkje. Op slechts 14 x 16,5 cm tovert de schilder een zorgvuldig gecomponeerd stilleven, waarbij de aardbeitjes die over de tafelrand bengelen, ons als kijker in het schilderij binnentrekken. De belichting maakt het tafeltafereeltje in een verder zeer sobere setting, sprookjesachtig. De zaadjes op de aardbeien lijken wel te fonkelen. Subtiel verwerkte de kunstenaar zijn naam en de datum in het donkere hout van de tafel, zonder de aandacht van de smakelijke vruchten af te leiden.

Of Adriaen Coorte met zijn stilleven ook een symbolische betekenis voor ogen had, is ons niet bekend. Aardbeien werden in de West-Europese kunst en literatuur vroeger vaak met vruchtbaarheid geassocieerd en worden bijvoorbeeld afgebeeld bij huwelijkstaferelen. Maar evengoed hebben ze een seksuele betekenis. In de Tuin der Lusten van Jheronimus Bosch tieren de vruchten welig, omringd of gedragen door een veelvoud aan naakte figuren. Nu is de aardbei lang niet de enige vrucht waarmee vleselijke liefde of vergankelijkheid van het aardse leven werd gesymboliseerd. De aardbei stond ook voor nobelere eigenschappen zoals vriendschap en bescheidenheid (wellicht omwille van de kleine omvang) of zelfs voor de Heilige Drievuldigheid, met dank aan de bladeren, die per drie aan eenzelfde steel hangen.

De bosaardbeitjes in mijn tuintje hebben lak aan symboliek en spreiden hun tentakels verder uit. Lieveheersbeestjes en hommels vergezellen hen.
Ik pluk snel een handvol vooraleer de slakken en de vogels ermee weg zijn.